روانشناسی بالینی شاخهای از روانشناسی است که به درک، پیشبینی و درمان ناهنجاری، ناتوانی و آشفتگیهای شناختی، هیجانی، زیستشناختی، روانشناختی، اجتماعی و رفتاری میپردازد. این رشته طیف وسیعی از جمعیتها را در بر میگیرد، از جمله کودکان، نوجوانان، بزرگسالان و سالمندان.
نقشهای اصلی روانشناس بالینی:
- ارزیابی و تشخیص: روانشناس بالینی با استفاده از مصاحبه، تستهای روانشناختی و سایر ابزارها، به ارزیابی و تشخیص مشکلات مراجعان میپردازد.
- مداخله و درمان: پس از تشخیص، روانشناس بالینی با استفاده از روشهای مختلف درمانی مانند رواندرمانی، رفتاردرمانی، درمان شناختی-رفتاری و ... به درمان مراجعان میپردازد.
- مشاوره: روانشناس بالینی به مراجعان در زمینههای مختلف مانند انتخاب شغل، ازدواج، فرزندپروری و ... مشاوره ارائه میدهد.
- آموزش: روانشناس بالینی به آموزش افراد در زمینههای مختلف سلامت روان میپردازد.
- نظارت: روانشناس بالینی بر کار رواندرمانگرها و سایر متخصصان سلامت روان نظارت میکند.
- پژوهش: روانشناس بالینی به انجام تحقیقات در زمینههای مختلف سلامت روان میپردازد.
برخی از مشکلاتی که روانشناس بالینی میتواند به درمان آنها کمک کند:
- اختلالات خلقی: مانند افسردگی، دوقطبی، اضطراب
- اختلالات اضطرابی: مانند فوبیا، وسواس فکری-اجباری، اختلال استرس پس از سانحه
- اختلالات خوردن: مانند پرخوری عصبی، بیاشتهایی عصبی
- اختلالات شخصیت: مانند شخصیت مرزی، شخصیت خودشیفته
- اختلالات یادگیری: مانند دیسلکسیا
- مشکلات زناشویی و خانوادگی: مانند طلاق، خیانت، مشکلات فرزندپروری
- اعتیاد: به مواد مخدر، الکل، قمار
- مشکلات مربوط به پیری: مانند آلزایمر، دمانس
روشهای درمانی که روانشناس بالینی میتواند از آنها استفاده کند:
- رواندرمانی: شامل درمانهای مختلفی مانند رواندرمانی پویشی، رواندرمانی شناختی-رفتاری، درمان مبتنی بر ذهنآگاهی و ...
- رفتاردرمانی: شامل روشهای مختلفی مانند شرطیسازی کلاسیک، شرطیسازی عامل، تنبیه و ...
- دارودرمانی: در برخی موارد، روانشناس بالینی ممکن است برای درمان مراجعان از دارو نیز استفاده کند.
برای تحصیل در رشته روانشناسی بالینی:
- در ایران، داوطلبان میتوانند در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری در رشته روانشناسی بالینی تحصیل کنند.
- برای ورود به این رشته، داوطلبان باید در کنکور سراسری شرکت کرده و در رشته روانشناسی گرایش بالینی پذیرفته شوند.
- طول دوره تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد دو سال و در مقطع دکتری چهار سال است.
شاخههای تخصصی روانشناسی بالینی
روانشناسی بالینی دارای شاخههای تخصصی متعددی است که هر کدام به بررسی و درمان مشکلات ویژه در افراد میپردازند. برخی از این شاخهها عبارتند از:
- روانشناسی بالینی کودکان و نوجوانان: به بررسی و درمان مشکلات روانی در کودکان و نوجوانان میپردازد.
- روانشناسی بالینی بزرگسالان: به بررسی و درمان مشکلات روانی در بزرگسالان میپردازد.
- روانشناسی سالمندان: به بررسی و درمان مشکلات روانی در سالمندان میپردازد.
- روانشناسی سلامت: به بررسی و درمان مشکلات روانی مرتبط با سلامتی جسمی میپردازد.
- روانشناسی اعصاب: به بررسی رابطه بین مغز و رفتار میپردازد.
- روانشناسی پزشکی: به بررسی و درمان مشکلات روانی در افراد مبتلا به بیماریهای جسمی میپردازد.
- روانشناسی قانونی: به بررسی و درمان مشکلات روانی مرتبط با مسائل حقوقی و قضایی میپردازد.
- روانشناسی ورزشی: به بررسی و درمان مشکلات روانی مرتبط با ورزش میپردازد.
- روانشناسی تربیتی: به بررسی و درمان مشکلات روانی مرتبط با آموزش و پرورش میپردازد.
- روانشناسی خانواده: به بررسی و درمان مشکلات روانی در خانوادهها میپردازد.
- روانشناسی شغلی: به بررسی و درمان مشکلات روانی مرتبط با شغل میپردازد.
مهارتهای لازم برای یک روانشناس بالینی
- مهارتهای ارتباطی: روانشناس بالینی باید بتواند به طور موثر با مراجعان خود ارتباط برقرار کند.
- مهارتهای همدلی: روانشناس بالینی باید بتواند با مراجعان خود همدلی کند و احساسات آنها را درک کند.
آینده شغلی روانشناسی بالینی
با توجه به افزایش تقاضا برای خدمات سلامت روان، پیشبینی میشود که شغل روانشناسی بالینی در آینده شغلی مطلوبی باشد. روانشناسان بالینی میتوانند در جاهای مختلفی مانند بیمارستانها، درمانگاهها، مطبهای خصوصی و ... کار کنند.
نکته:
- اطلاعات ارائه شده در این پاسخ فقط برای اطلاعرسانی است و به هیچ عنوان جایگزین نظر و مشاوره با یک متخصص روانشناسی بالینی نیست.
- در صورت نیاز به مشاوره و درمان ، به یک روانشناس بالینی مجرب مانند خانم دکتر سروین اخوان مراجعه کنید.